Με τη νέα, υπ’ αριθμόν 2016/343 Οδηγία της ΕΕ, ‘για την ενίσχυση ορισμένων πτυχών του τεκμηρίου αθωότητας και του δικαιώματος παράστασης του κατηγορουμένου στη δίκη του στο πλαίσιο ποινικής διαδικασίας’, σκοπείται, μέσω της θέσπισης ‘κοινών ελάχιστων κανόνων για την προστασία των δικονομικών δικαιωμάτων των υπόπτων και κατηγορουμένων’, η ενίσχυση ‘της εμπιστοσύνης των κρατών μελών στα συστήματα απονομής ποινικής δικαιοσύνης των άλλων κρατών μελών’ και ‘η διευκόλυνση της αμοιβαίας αναγνώρισης των αποφάσεων σε ποινικές υποθέσεις’.
Η εν λόγω οδηγία θα εφαρμόζεται σε φυσικά πρόσωπα, ύποπτα ή κατηγορούμενα σε ποινικές διαδικασίες, από τη στιγμή που αυτά είναι ύποπτα ή κατηγορούνται για τέλεση αξιόποινης πράξης ή εικαζόμενης αξιόποινης πράξης και επομένως, ακόμα και πριν αυτά ενημερωθούν από τις αρμόδιες αρχές ενός κράτους μέλους, ότι θεωρούνται ύποπτα ή ότι κατηγορούνται.
Η Οδηγία εστιάζει ιδίως στο δικαίωμα σιωπής και μη αυτοενοχοποίησης του κατηγορούμενου ή υπόπτου, ως πτυχές του τεκμηρίου αθωότητας. Υπενθυμίζεται ότι η αρχή του τεκμηρίου αθωότητας και το δικαίωμα σε δίκαιη δίκη κατοχυρώνονται στα άρθρα 47 και 48 του Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, στο άρθρο 6 της ΕΣΔΑ, στο άρθρο 14 του ΔΣΑΠΔ και στο άρθρο 11 της Οικουμενικής Διακήρυξης των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου. Αναφέρεται επίσης στην έκδοση ερήμην αποφάσεων, ορίζοντας ότι ‘υπό ορισμένες συνθήκες η απόφαση για την ενοχή ή την αθωότητα του υπόπτου ή του κατηγορουμένου θα πρέπει να μπορεί να εκδοθεί παρά την απουσία του. Αυτό ενδέχεται να ισχύει όταν ο ύποπτος ή ο κατηγορούμενος έχει ενημερωθεί εγκαίρως σχετικά με τη δίκη και τις συνέπειες της μη παράστασης, αλλά εντούτοις δεν εμφανίζεται… ιδιαίτερη προσοχή, εφόσον κρίνεται σκόπιμο, θα πρέπει να αποδίδεται στη δέουσα προσπάθεια που καταβάλλουν οι δημόσιες αρχές για να ενημερώσουν το ενδιαφερόμενο πρόσωπο και στη δέουσα προσπάθεια που καταβάλλει το ενδιαφερόμενο πρόσωπο προκειμένου να λάβει πληροφορίες που απευθύνονται σε αυτό…Τα κράτη μέλη θα πρέπει να διασφαλίζουν ότι, όταν οι ύποπτοι ή κατηγορούμενοι λαμβάνουν γνώση της απόφασης, ειδικότερα όταν συλλαμβάνονται, θα πρέπει να λαμβάνουν επίσης γνώση της δυνατότητας να προσβάλουν την απόφαση και του δικαιώματος να ζητήσουν νέα δίκη ή να ασκήσουν άλλο ένδικο μέσο προστασίας’.
Να τονιστεί, ότι τα τελευταία αυτά σημεία, έχουν μεγάλη σημασία για τη χώρα μας και την εγχώρια πρακτική των αρμοδίων αστυνομικών και εισαγγελικών αρχών, η οποία έχει οδηγήσει επανειλημμένως σε καταδίκες από το ΕΔΔΑ.
Ολόκληρη η Οδηγία στον ακόλουθο σύνδεσμο:
http://eur-lex.europa.eu/legal-content/EL/TXT/PDF/?uri=CELEX:32016L0343&from=EL